15. mini-college: passieve zonne-energie binnenhalen en vasthouden

Voor niks gaat de zon op. Laten we daar nou eens gewoon gebruik van maken!

Open zuidgevel met dakoverstek...



...en de gesloten noordgevel

• Oriëntatie op de zon

Bij nieuwbouw moet je het gebouw natuurlijk op de zon oriënteren: liefst zuidoost, maar zuidwest werkt nog steeds heel goed (het uitzicht is ook belangrijk). De zonkant maak je dan open en de koude noordkant dicht. Bij ons woonhuis in Almere hebben we het dakoverstek zo gemaakt dat op 21 december, wanneer de zon het laagst staat de zon heerlijk binnenvalt en het woonhuis opwarmt. Tegelijkertijd zorgt het overstek op 21 juni  voor schaduw, zodat de zon zo min mogelijk binnenvalt

• Dagicht en warmte binnenhalen 

Daglicht en warmte is onlosmakelijk verbonden met de kwaliteit en beleving en dus de architectuur van een gebouw.

Hoge ramen brengen het licht en de warmte ver naar binnen

Een vide brengt veel licht en warmte naar binnen

Een serre is goed te gebruiken om de ventilatielucht voor te verwarmen.

Ook een atrium kan werken als een serre

• Warmte vasthouden

Dit doen we dus door de noordkant zo dicht mogelijk te houden zodat er geen warmteverlies door de niet zonverwarmde ramen ontstaat. Uiteraard is voldoende isolatie belangrijk (besproken in mini-college 8: isolatiematerialen) omdat isolatie warmte/koelte tegenhoudt.

Om de warmte of koelte op te slaan, heb je massa nodig: een dikke stenen muur, of een geleemstucte muur. De massa neemt de warmte op en straalt het weer uit als de luchttemperatuur zakt. Denk maar aan een koele kerk in de hete zomer: veel massa!

Een innovatieve manier om dit proces te vertragen is het gebruik van in zoutpakketen in vloer en wanden. Doordat het zout warmte vasthoudt boven de 20 graden en het afgeeft beneden de 20 graden, is het idee dat zo een constante temperatuur van 20 graden behouden blijft zonder energietoevoer.

Bio -PCM heeft ruimte nodig om uit te zetten
Het 'plastic' is van afvalsoya gemaakt.

Zoutpakketen toegepast in
Informatiecentrum Ecofactorij,
 Apeldoorn

In plaats van zout, kan er ook Phase Changing Material gebruikt worden: PCM. Ook dit materiaal verandert van vorm zodra een bepaalde temperatuur is bereikt, waardoor het warmte kan opnemen en afgeven. ook wordt wel parafine gebruikt en vermengt met het leemstuc.
Onlangs hadden we een leverancier van Bio-PCM over de vloer. Waarbij het materiaal bestond uit soya en ook het plastic waar de soya inzit is van afval-soya gemaakt. Ik kan het niet controleren en ook kreeg ik niet echt een antwoord op de dampopenheid van het geheel als we het toepassen in onze gebouwen.

• Licht vasthouden

Dat gaat (nog) niet, maar je kunt het natuurlijk wel geleiden. In een buis (solartube) of als kunstzinnig object.

Principe solartube

De lichtkoker (met spiegels) brengt het daglicht diep in het gebouw

Het volgend college gaat over zonwering en de zonnewoning!

Meer over zonne-energie

Categories: atrium , bio-pcm , ecologisch architect , ecologische architectuur , gesloten noordgevel , lichtkoker , light tube , open zuidgevel , passieve zonne-energie , patio , serre , vide , zonne-energie , zoutpakketten